Azərbaycan News Agency

Europol-un direktor müavini Jürgen Ebner deyib: “Cinayətkarlar süni intellektdən pis niyyətlə istifadə edərək ‘əla vaxt keçirirlər’, halbuki Europol-da olan polis əməkdaşları yeni texnologiyadan istifadə etməyə çalışarkən hüquqi maneələrlə üzləşirlər.”

Avropa İttifaqının qanunlarına görə, orqanlar məlumatların qorunması və əsas hüquqlar baxımından qiymətləndirmələrdən keçməlidirlər. Ebner bildirib ki, bu yoxlamalar süni intellektin istifadəsini səkkiz aya qədər gecikdirə bilər. O əlavə edib ki, prosesin sürətləndirilməsi “həyat üçün təhlükə yaradan” vaxtla bağlı hallarda fərq yarada bilər.

Son illərdə Avropa polis agentliyi texnoloji imkanlarını genişləndirib – böyük məlumatların işlənməsindən tutmuş cinayətkarlar arasındakı əlaqələrin deşifrə edilməsinə qədər. Süni intellektin kiber cinayətləri sürətlə artırdığı bir dünyada orqanlar “odla oda cavab verməyə” hazırdırlar. Lakin alimlər və hüquq müdafiəçiləri dəfələrlə hüquq-mühafizə orqanlarına məhdudiyyətsiz süni intellektdən istifadə səlahiyyəti verilməsinə narahatlıqlarını ifadə ediblər.

Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula fon der Leyen, Europol-un işçi sayını iki dəfədən çox artıraraq onu “fiziki və rəqəmsal aləmlər arasında daim hərəkət edən” cinayətkar təşkilatlarla mübarizə aparan güclü mərkəzə çevirməyi vəd edib. Komissiyanın son iş proqramına görə, bu, 2026-cı ilin ikinci rübündə Europol-u gücləndirməyə yönəlmiş qanun layihəsi kimi təqdim ediləcək.

Malta-da keçirilən Avropa polis orqanlarının məlumatların qorunması üzrə ekspertlərinin son toplantısında çıxış edən Ebner, hüquq-mühafizə orqanlarının “təcili” hallarda “çox mürəkkəb uyğunluq proseduruna” əməl etmədən süni intellekt alətlərindən istifadə etməsinə imkan verəcək sürətli mexanizmin “tamamilə zəruri” olduğunu bildirib.

Süni intellekt alətlərinin məlumatların qorunması və əsas hüquqlara təsirinin qiymətləndirilməsi, Aİ-nin Ümumi Məlumatların Qorunması Qaydası (GDPR) və Süni İntellekt Qanunu çərçivəsində məcburidir. Ebner deyib ki, bu proseslər altı-səkkiz ay çəkə bilər.

Jürgen Ebner qeyd edib ki, daha sürətli fövqəladə vəziyyət proseduru süni intellektin “qırmızı xətlərini” – məsələn, profil yaratmaq və ya real vaxtda üz tanıma kimi tətbiqləri – keçməyəcək.

Aİ-nin Süni İntellekt Qanununa əsasən, hüquq-mühafizə orqanları artıq bir sıra istisnalara malikdirlər. Qaydalara görə, ictimai yerlərdə real vaxt üz tanıma texnologiyasının istifadəsi qadağandır, lakin Aİ ölkələri xüsusilə ən ağır cinayətlər üçün istisnalara icazə verə bilər.