Dr. Loeb: 3I/ATLAS qaz buraxarkən parlaqlığını artırdı
İstanbul, 11 noyabr (Hibya) – Harvard Universitetinin astrofiziki Dr. Avi Loeb bildirib ki, sirli ulduzlararası obyekt 3I/ATLAS Günəşə ən yaxın keçidi zamanı, Günəş radiasiyasının təsiri ilə yüksək sürətlə qaz buraxaraq parlaqlığını artırıb.
Loebin sözlərinə görə, britaniyalı astronomlar Maykl Büxner və Frank Niblinq tərəfindən çəkilən yeni görüntülər obyektin nəhəng bir “əks quyruq” və ayrıca “dumanlı iz” formalaşdırdığını göstərir. Bu izlər müvafiq olaraq Günəşə doğru təxminən 1 milyon kilometr və əks istiqamətdə 3 milyon kilometr uzanır.
“Təbii bir komet üçün 3I/ATLAS-ın Günəşdən olan məsafəsində qaz axınının sürəti təxminən saniyədə 0,4 kilometr olmalı idi,” – deyə o əlavə edib. “Bu sürətlə, qaz axınları 1–3 ay ərzində davam etmiş olmalıdır.”
Loebin hesablamalarına görə, 3I/ATLAS bu qədər kütlə itirmək üçün kifayət qədər miqdarda karbon dioksid və su buzunu sublimasiya etmək məqsədilə Günəşdən çox böyük miqdarda enerji udmalı idi.
Alim qeyd edib ki, Günəş perihel məsafəsində hər kvadrat metrə saniyədə təxminən 700 joul enerji təmin edir. “Bu, 3I/ATLAS-ın udma sahəsinin 1.600 kvadrat kilometrdən böyük olması deməkdir ki, bu da təxminən 23 kilometr diametrli kürəyə bərabərdir,” – Loeb bildirib.
Bu, obyektin diametrinin ən azı 5 kilometr və kütləsinin ən azı 33 milyard ton olduğu əvvəlki qiymətləndirmələrdən dörd dəfə çoxdur. Loebə görə, Günəş sistemindəki kometlər Günəşə yaxınlaşdıqda adətən kütlə itirirlər, lakin 3I/ATLAS hələ də istisna kimi görünür.
“Perihel sonrası görüntülərdən əldə edilən kütlə itkisini izah etmək üçün tələb olunan səth sahəsi 21 iyul 2025-ci ildəki Hubble görüntüsündən əldə edilən yuxarı həddən ən azı 16 dəfə böyükdür. 6 avqust 2025-ci ildə Webb məlumatları toplandıqda, 3I/ATLAS saniyədə cəmi 150 kiloqram itirirdi,” – Loeb bildirib.
Başqa sözlə, bu sirli qonaq avqust ayında saniyədə bir neçə yüz funt kütlə itirərkən, perihel yaxınlığında saniyədə təxminən 2 milyon kiloqram itirməyə keçib — bu, Loebin sözlərinə görə, “dramatik bir artımdır.”
Alim sual edib: “3I/ATLAS-ın periheldə kütlə itkisi və parlaqlığının artması onun parçalanmasının sübutu idimi? Parçalanma onun səth sahəsini artırardı.”
Avi Loeb “Qalileo Layihəsi”nin prezidenti, Harvard Qara Dəlik Təşəbbüsünün qurucusu, Harvard-Smithsonian Astrofizika Mərkəzindəki Nəzəriyyə və Hesablama İnstitutunun direktoru və Harvard Universitetinin Astronomiya fakültəsinin keçmiş rəhbəridir. O, “Extraterrestrial: The First Sign of Intelligent Life Beyond Earth” adlı bestseller kitabının müəllifi və “Life in the Cosmos” dərsliyinin həmmüəllifidir.
Azərbaycan İnformasiya Agentliyi