Azərbaycan News Agency

Prof. Dr. Hakan Emmez qeyd edib ki, səhərlər daha çox hiss olunan və gün ərzində güclənən baş ağrıları beyin şişinin erkən xəbərdarlıq əlaməti ola bilər: “Beyin şişləri həmişə bədxassəli olmur, lakin yerləşdiyi nahiyədən asılı olaraq ciddi nevroloji pozğunluqlara səbəb ola bilər. Buna görə də erkən diaqnoz müalicənin uğurunda və qalıcı zədələrin qarşısının alınmasında həlledici rol oynayır.”

O vurğulayıb ki, beyin şişlərinin erkən aşkarlanması müalicənin uğurlu nəticələnməsi üçün çox vacibdir: “Beyin kimi həyati əhəmiyyətli bir orqanı təsir edən şişlər həmişə bədxassəli olmaya bilər, lakin yerləşdiyi yerə görə ciddi simptomlar yarada bilər. Buna görə də bu cür əlamətlər ortaya çıxanda vaxt itirmədən beyin cərrahına müraciət edilməlidir.”

Prof. Emmez bildirib ki, beyin şişləri hər 100 min nəfərdən təxminən 30–40-da müşahidə olunur: “Onlar ağciyər, döş və ya prostat xərçənglərindən daha az rast gəlinir, lakin beyin kimi həssas bir nahiyədə inkişaf etdikləri üçün erkən diaqnoz və düzgün müalicə olduqca böyük əhəmiyyət daşıyır.”

“Yaxşıxassəli şişlər belə ciddi təsirlər yarada bilər”

O izah edib ki, şişlər mənşəyinə görə iki yerə bölünür: ilkin (primer) və ikincili (metastatik): “Birbaşa beynin hüceyrələrindən yaranan ilkin şişlərlə yanaşı, digər orqanlardakı xərçənglərin beyinə keçməsi nəticəsində yaranan metastatik şişlər də tez-tez rast gəlinir. Hətta yaxşıxassəli bir şiş belə beyin toxumasına təzyiq göstərərək ciddi nevroloji fəsadlara səbəb ola bilər.”

“Genetik meyillilik və radiasiya mühüm risk amilləridir”

Emmez qeyd edib ki, beyin şişlərinin dəqiq səbəbi tam bilinmir, lakin genetik amillər və radiasiyaya məruz qalma bu prosesdə rol oynaya bilər: “Bəzi genetik xəstəliklər — məsələn, neyrofibromatoz tip 1 və 2, Li-Fraumeni sindromu — beyin şişi riskini artıra bilər. Bundan əlavə, yüksək dozalı radioterapiya keçmişi olan şəxslərdə də şiş inkişafı ehtimalı daha yüksəkdir.”

“Səhərlər güclənən baş ağrıları xəbərdarlıq siqnalı ola bilər”

O əlavə edib ki, beyin şişlərinin simptomları yerləşdiyi yerə görə fərqlənə bilər: “Səhər saatlarında artan baş ağrıları, ürəkbulanma, qusma, tarazlıq pozğunluğu, görmə problemləri, epileptik tutmalar və nitq çətinlikləri beyin şişinin xəbərçisi ola bilər.”

“MRT diaqnostika üçün ən təsirli üsuldur”

O qeyd edib ki, nevroloji müayinədən sonra görüntüləmə üsullarına müraciət olunur: “Maqnit Rezonans Tomoqrafiyası (MRT) şişin yerləşdiyi yer, ölçüsü və ətraf toxumalarla əlaqəsi barədə ən ətraflı məlumat verir. Lazım gəldikdə, biopsiya vasitəsilə şişin tipi və dərəcəsi dəqiq müəyyənləşdirilir.”

“Müalicə üçün multidissiplinar yanaşma vacibdir”

Prof. Emmez vurğulayıb ki, beyin şişlərinin müalicəsində cərrahiyyə, radioterapiya, kimyaterapiya və nəzarət mərhələləri hər bir xəstə üçün fərdi şəkildə planlaşdırılır: “Müalicə prosesi beyin cərrahiyyəsi, radiasiya onkologiyası, tibbi onkologiya, nevrologiya və endokrinologiya kimi sahələrin əməkdaşlığı ilə həyata keçirilir. Nöronaviqasiya, neyromonitorinq və floresan texnologiyaları sayəsində şiş toxuması maksimum səviyyədə çıxarılır, sağlam beyin toxuması isə qorunur.”

“Hər şiş bədxassəli deyil”

Prof. Emmez yekun olaraq bildirib: “Hər beyin şişi bədxassəli deyil və bəzi növlər illərlə müşahidə altında saxlanıla bilər. Tibbi texnologiyaların inkişafı sayəsində diaqnoz və müalicə indi daha təhlükəsiz, effektiv və fərdiləşdirilmiş şəkildə həyata keçirilir. Əlamətləri vaxtında aşkar edib mütəxəssisə müraciət etmək qalıcı zədələnmə riskini xeyli azaldır.”