Azərbaycan News Agency

Çində minik avtomobillərinin satışının oktyabr ayında azalması avtomobil katalizatorlarına olan təcili ehtiyacı aşağı salıb. Digər tərəfdən, avtomobil istehsalçıları və katalizator istehsalçıları texniki cəhətdən mümkün olan hallarda platin əvəzinə paladyumdan istifadəyə sürət veriblər və uzun müddətdə elektrikli nəqliyyat vasitələrinin yayılması daxiliyanma mühərriklərinə olan tələbin artım meylini zəiflədir.

Bazar analitiklərinin fikrincə, hər iki amil sənaye istehlakını daraldıb və bu fundamental şərtlər, investorlarn rallidən sonra mənfəət götürərək uzun mövqelərini bağlaması ilə mexaniki satışlarla üst-üstə düşüb. Daha güclü ABŞ dolları və qlobal faiz dərəcələrinin yüksələcəyi gözləntiləri gəlir gətirməyən metalları daha az cəlbedici edib və eniş tendensiyasını gücləndirib.

Ən aparıcı törəmə alətlər bazarlarından olan CME Group-un baş iqtisadçısı Erik Norland xüsusilə qeyd edib ki, platin və paladyumun qiymətləri aprel ayının əvvəlindən oktyabrın ortalarınadək təxminən 90 faiz yüksəlib və belə deyib: “Bu böyük artım, qızıl və gümüşü də əhatə edən daha genişmiqyaslı qiymətli metal rallisi çərçivəsində baş verdi. Görünür, rallini ilk növbədə investorların mərkəzi bankların nə çap edə, nə də rəqəmsal şəkildə yarada bilmədiyi aktivlərə yönəlməsi qızışdırıb. Bu tələbi hərəkətə gətirən əsas amillər sırasında hədəfi aşan davamlı inflyasiya, yüksək inflyasiyaya baxmayaraq mərkəzi bankların faiz endirimləri və böyük qlobal büdcə kəsirləri dayanır.”

Norland qeyd edib ki, ümumi yüksəlişi makroiqtisadi amillər hərəkətə gətirsə də, platin və paladyumun daha yaxşı performansında müəyyən bazar dinamikaları da rol oynayıb: “Son illərdə platin və paladyum nisbətən zəif nəticə göstərdiyindən bu iki metal qızıl və gümüşlə müqayisədə dəyərindən aşağı qiymətləndirilə bilərdi. Avtomobil mühərrikləri üçün katalitik konvertorlarda istifadələri bu zəif performansın əsas səbəblərindən biri olub,” – deyə o bildirib.

Əsasən dizel mühərriklərində istifadə olunan platin, istehlakçıların əvvəlcə benzin mühərriklərinə, daha sonra isə hibrid və elektrikli avtomobillərə yönəlməsi ilə son 18 ildə kəskin geriləmə yaşayıb.

Əsasən benzin mühərriklərində istifadə olunan paladyum da ABŞ və Çin kimi ölkələrdə elektrikli avtomobillərin satışının artması ilə birlikdə enişlə üzləşib. 2024-cü ildə elektrikli avtomobillər ABŞ-da bütün avtomobil satışlarının 11,5 faizini, Çindəki satışların isə təxminən 48 faizini təşkil edib.

Norlandın fikrincə, avtomobil sektorundakı trendlərin dəyişməsinin yaratdığı aşağı yönlü təzyiq altında metalın qiyməti qızıl və gümüşlə müqayisədə son dərəcə aşağı səviyyələrə enmiş kimi görünürdü və bu dəyər fərqi son yeddi ayda investorların böyük marağını cəlb etdi. Artan bu maraq qiymətlərin 2025-ci ilin oktyabr ayının ortalarında yerli zirvəyə çatmasına kömək etdi, daha sonra isə korreksiya baş verdi: “Qızıl və gümüşün bu il rekord səviyyələrə yüksəlməsi fonunda, platin və paladyum qiymətli metallara sərmayə qoymaq istəyən investorlar üçün potensial portfel diversifikasiya alətləri ola bilər.”