Azərbaycan News Agency

Avropa İttifaqı, rus qaz tankerlərinin qeyri-rus qazını dünya üzrə daşımaq üçün Belçika limanından istifadə etməsinin qarşısını almaq və ölkənin enerji daşımaları ilə bağlı donanması ilə əlaqələri nəhayət tamamilə kəsmək istəyir.

Kremlin müharibə büdcəsini azaltmaq məqsədilə Rusiyanın qazının Avropaya daxil olmasına qarşı sanksiyaları mərhələli şəkildə sərtləşdirən Aİ, nəticədə Rusiya daşımacılıq sektorunun bir hissəsini təzyiq altına salıb.

Limanların maye təbii qaz təchizatçılarına yüklərini başqa istiqamətlərə göndərmək üçün boşaltmaları və ya yenidən yükləmələri üçün uzunmüddətli “slotlar” təqdim etdiyi, “tranzit/aktarma xidmətləri” adlandırılan bu sistem, daşıdığı qaz Rusiyadan olmadığı təqdirdə Rus qazı idxalına dair yeni Aİ-miqyaslı qadağaya baxmayaraq hələ də qanunidir.

Rus qazının Aİ-dən kənara çıxarılması artıq təsdiqlənib və yeni qanun, qarşıdakı bir neçə il ərzində tam qadağa qüvvəyə minənə qədər, onun yenidən Aİ-yə ixracını da əhatə edəcək.

Lakin rus tankerlərinin bu xidmətlərdən istifadə etməsi hələ də qanuni qalır; bu isə o deməkdir ki, onlar ABŞ və ya Qətər kimi digər ölkələrdən gələn qazı dövriyyəyə buraxmaq üçün aktarma infrastrukturundan faydalana biləcəklər. Belçikanın qaz idxalının təxminən üçdə ikisi, xüsusilə Almaniya olmaqla, Avropanın qalan hissəsinə axır.

Ən mühüm aktarma xidməti təminatçısı, Brügge yaxınlığındakı Zee­brugge limanında fəaliyyət göstərən Belçika LNG terminal operatoru Fluxys-dir. Şirkətin Rusiyanın ikinci ən böyük təbii qaz istehsalçısı olan Novatek-in rəhbərlik etdiyi Sibir qaz layihəsi “Yamal LNG” ilə 2039-cu ildə başa çatacaq 20 illik müqaviləsi mövcuddur.

LNG tanker­ləri qışda buzqıranlar üçün belə keçidi mümkün olmayan Asiyaya gedən buzla örtülü Arktika marşrutundan keçməkdənsə, yüklərini Şimal dənizi limanlarında boşaltmağı daha rahat hesab edirlər.

Avropa limanlarından, xüsusilə Belçika limanlarından istifadə edilməyə davam olunması, daha geniş qaz qadağası layihəsi üzərində çalışan bəzi üzv dövlətlər və Avropa Parlamenti üzvlərinin tənqidinə səbəb olub. Danışıqlarda iştirak edən iki nəfərin sözlərinə görə, Belçika bu qadağa ilə bağlı gərgin müzakirələr zamanı, qaz qaydalarındakı dəyişikliklərin onsuz da müvafiq rus LNG layihələrini əhatə edəcəyini iddia edərək aktarma xidmətlərinin hədəf alınmasına qarşı lobbiçilik edib.

Lakin tətbiq edilən rejimə qarşı Aİ deputatlarının davam edən müqaviməti, çərşənbə axşamı keçirilən yüksək səviyyəli danışıqlarda kompromis əldə olunmasına gətirib çıxardı. Danışıqlarda iştirak edən iki mənbənin məlumatına görə, Avropa Komissiyası Aİ-nin Rusiyaya qarşı, gələn ilin əvvəlində qüvvəyə minməsi gözlənilən 20-ci sanksiya paketində aktarma infrastrukturunun da nəzərdən keçiriləcəyini bildirib.