Azərbaycan News Agency

Daxili xəstəliklər üzrə mütəxəssis Dr. Burak Uzel bu dərmanların sanıldığı kimi zərərsiz olmadığını vurğulayaraq dedi: “Bunlar dərmandır, mütləq həkim nəzarəti altında istifadə olunmalıdır.”

“Yeni deyil, uzun müddətdir istifadə olunur”

Arıqlama iynələrinin yeni üsul olmadığını qeyd edən Dr. Uzel belə dedi: “Biz bu dərmanlardan uzun zamandır istifadə edirik. GLP-1 və GIP hormonları üzərindən təsir göstərir. Beyində toxluq hissini artırır, mədənin boşalmasını gecikdirir və insulin müqavimətini azaldır. Yəni eyni anda bir neçə mexanizmə təsir edir.”

Əsas məqsəd diabetin müalicəsidir

Bu dərmanların əsasən 2-ci tip diabetin müalicəsi üçün hazırlandığını deyən Uzel bildirdi: “Biz bu dərmanları artıq diabet xəstələrində istifadə edirik. Prediabeti olanlarda və bədən kütlə indeksi 30-dan yuxarı olan şəxslərdə də həkim qərarı ilə istifadə oluna bilər. Ancaq 1-ci tip diabet xəstələrində bu dərmanların yeri yoxdur.”

Hər kəs üçün uyğun deyil

Arıqlama iynələrinin bəzi şəxslər üçün ciddi risk daşıdığını bildirən Dr. Uzel xəbərdarlıq etdi: “Medullyar qalxanabənzər vəz xərçəngi keçmişi olanlar, ailəsində bu xərçəng olanlar, genetik MEN sindromu olanlar, pankreatit keçirmiş xəstələr və 1-ci tip diabetlilər bu dərmanlardan qətiyyən istifadə etməməlidir.”

Yan təsirləri kiçiltmək olmaz

Dərmanların yan təsirlərinə diqqət çəkən Uzel dedi: “Ürəkbulanma, ishal, qarın ağrısı tez-tez görülür. Daha önəmlisi pankreatit riski var. Sürətli çəki itkisi öd daşı yarada bilər. Nəzarətsiz istifadədə mədə iflici yaşayan və günlərlə xəstəxanada yatırtmaq məcburiyyətində qaldığımız xəstələr olub.”

“Özbaşına istifadə edən xəstələr böyük risk altındadır”

Nəzarətsiz istifadənin təhlükələrinə toxunan Dr. Uzel dedi: “İnternetdən və ya aptekdən alıb özbaşına istifadə edən xəstələrlə rastlaşırıq. Qanda şəkərin düşməsinə bağlı huş itirmələr, yıxılmalar və ciddi xəsarətlər baş verə bilər. Bunlar zərərsiz iynələr deyil.”

Sosial mediaya sərt tənqid

Sosial mediada paylaşılan məzmunlara da reaksiya verən Uzel dedi: “Həkim olmayan şəxslərin bu dərmanlar barədə yönləndirmə etməsini doğru hesab etmirəm. Üstəlik qaçaq yollarla gətirilən məhsullar var. Soyuq zəncirdə saxlanmalı olan bu dərmanların nə qədər təhlükəsiz olduğunu bilmirik.”

Əzələ itkisi təhlükəsi

Uzunmüddətli istifadədə ciddi xərçəng risk artımı müəyyən edilmədiyini bildirən Uzel əlavə etdi: “Ancaq sürətlə arıqlayarkən əzələ itkisi yaşana bilər. Bu, gələcəkdə ciddi güc itkisinə səbəb ola bilər. Buna görə mütləq müqavimət məşqləri edilməlidir.”

“İynəni vururam, istədiyimi yeyirəm” düşüncəsi yanlışdır

Bu düşüncənin yanlış olduğunu vurğulayan Uzel dedi: “Bu dərmanlar iştahanı azaldır, amma pəhriz və idman şərtdir. Dərmanı dayandıranda iştaha geri qayıdır. Həyat tərzi dəyişməzsə, çəki də geri qayıdır.”

Tələb partlayışı yaşanır

Son dövrlərdə arıqlama iynələrinə tələbin çox artdığını bildirən Dr. Uzel dedi: “Hətta 2-ci tip diabet xəstələrimiz üçün belə dərmanı tapmaqda çətinlik çəkirik. Lazımlı-lazımsız istifadə çoxdur və bu doğru deyil.”

Dr. Burak Uzel sözlərini belə tamamladı:
“Əsas olan arıqlamaq deyil, sağlam olmaqdır. Bu dərmanlar bir pəncərə açır, amma o pəncərəni düzgün istifadə etməsəniz zərər görərsiniz. Mütləq həkim nəzarətində, pəhriz və idmanla birlikdə istifadə olunmalıdır.”